یادش بخیر« کوکب خانم مادرعباس است»
«كوكب خانم»ها ديگر زنان باسليقه اي نيستند !
آنروهامهماني‌هاتنهابه قصدديدو بازديدانجام مي‌شدخانم خانه هرغذايي راكه مي‌خواست سرسفره مي‌گذاشت وهدف دورهم جمع شدن بودنه سفره رنگارنگ.
بالاگريوه - نازنين صلحپور-ماجراي سادگي و صميميت پذيراييها و رفت و آمدهاي خانوادگي را همه مابه روشني به ياد مي‌آوريم.
در دهه‌هاي گذشته كه مشكلات زندگي تا آنجايي گسترش پيدا نكرده بودكه مجالي براي ديد و بازديد‌هاي مكرر باقي نمايد، رفت و آمدهاي خانوادگي از عادات هفتگي ايرانيها بشمار مي‌رفت.
دراين ميان هم تفاوتي نداشت كه دركدام شهر از كدام منطقه جغرافيايي كشور زندگي مي‌كني، در هر حال پنجشنبه، جمعه‌ها پر مي‌شد با خاطره خوش مهمانيهاي خانوادگي. مهمانيهايي كه وقتي به خاطره غبار‌آلود‌شان مي‌نگري، دو واژه سادگي و صميميت براي وصف حال و هوايشان به ذهنت مي‌رسد.
شايدبه همين دليل يكي ازدروس اصلي ادبيات پايه دوم ابتدايي ماجراي كوكب خانم بود،خانم خانه‌داري كه پس ازآمدن مهمانان ناخوانده،باكمترين امكانات، سفره‌اي ساده اماصميمي رامقابلشان مي‌چيندودرنهايت همه سيروخوشحال ازسرآن برمي‌خيزند،اين روزهااماانگارباحذف شدن داستان كوكب خانم از كتاب‌هاي ادبيات دبستان، نوع پذيرايي ساده و درعين حال صميمي هم ازسبك زندگي ما ايرانيها كنار رفته است!
ياد مهمانيهاي ساده قديمي بخير
سميرا.م كه تازه به خانه بخت رفته ودرگودمهماني دادن افتاده است،درباره اين تجربه متفاوت مي‌گويد:«من پيش ازازدواج به درستي نمي‌دانستم كه مهمانيهايي كه به صورت هفتگي وگاه ماهانه درخانه ما يا ساير افراد فاميل برگزارمي‌شود،دقيقاچقدرهزينه دارد،اين روزهاكه خودم واردزندگي شده‌ام و بايد مهماني برگزاركنم تازه مي‌فهمم كه مهماني دادن، چقدرخرج دارد و براي تهيه چند مدل پلو و خورشت ودسر و ميوه و شيريني چگونه يك چهارم از درآمد ماهانه‌مان خرج مي‌شود! ». وي ادامه مي‌دهد:«امازماني كه به خاطرات مهمانيهاي كودكي‌هايم نگاه مي‌كنم،مي‌بينم كه آن دوره ازاينخبرهانبود.اگرمهمان مي آمدما همان غذايي كه ميخواستيم براي شام تدارك ببينيم درحجم بيشتري پخت مي‌كرديم وسرسفره مي‌گذاشتيم.الان كه مهمانيهاي ساده آن سالهارابا دورهمي‌هاي تجمل‌گرا و لوكس امروز مقايسه مي‌كنم،مي‌بينم كه صميميت مهمانيهاي آن روزها انگار درهمان روزها جامانده است.»
سفره رنگين، نشانه احترام به مهمان شده!
خانم كمالي خانه‌دار است واين روزها با ازدواج فرزندانش، مهمانيهاي خانه‌شان هم بيشتراز گذشته شده. وقتي از او درباره هزينه‌هاي مهماني دادن مي‌پرسيم، مي‌گويد: پيش از اينكه فرزندانم ازدواج كنند، مهمانيهاي مابه رفت وآمد بااعضاي خانواده خودم وهمسرم محدود مي‌شد اما اين روزها باازدواج فرزندانم، ما بايد پذيراي فرزندان و همسرانشان و فرزندانشان هم باشيم ومعمولااين مهماني‌هادرخانه ماكه بزرگ‌ترهستيم، برگزار مي‌شود.
وي ادامه مي‌دهد: متأسفانه اين روزهاعقل مردم به چشمشان است وبعنوان مثال اگرسفره رنگيني مقابل دامادمان نچينيم،اين تصوردرذهن به وجودمي‌آيدكه خانواده همسرم،من را تحويل گرفته‌اند و به دليل وجود همين باورهاي ناصحيح است كه پدر و مادر‌ها بايد هزينه‌هاي بسياري راصرف برگزاري مهمانيهايي با چندين نوع غذا كنند تا مبادا در اين ميان اختلافي ميان فرزندان و عروس‌ها و داماد‌ها ايجاد شود!
مهماني دادن؛ گودي براي چشم و همچشمي
خانم پرتوي كه چندسالي است ازدواج كرده درخصوص تجملات مهمانيهاي اين دوره مي‌گويد: اتفاقي كه درمهماني‌هاي اين دوره افتاده اين است كه انگار مهماني به عرصه‌اي براي خودنمايي بدل شده و هركس سعي مي‌كندمهماني باشكوه‌تري به نسبت مهماني طرف مقابل برگزار كندودر اين ميان چه هزينه هايي كه صرف نشده و چه اسراف‌هايي كه صورت نمي‌گيرد. وي ادامه مي‌دهد: در اين بين حتي اگر كسي به دنبال اين چشم و همچشمي و رقابت‌هاي پوشالي نباشد، ازسوي ديگران با واكنش‌هايي روبه‌رو مي‌شودكه انگارازرقابت عقب مانده است و به اجباراطرافيان به وادي اين رقابت‌هايي كشيده مي‌شود و حاصل اين مسائل در نهايت به رقابتي فرسايشي و بي‌حاصل مي‌انجامد كه هيچ سودي جز هزينه‌هاي كلان و فشار روحي ندارد.
تجملات؛ دايره رفت و آمدها رامحدود كرده
آقاي كرمي 54 سال دارد، او درباره مهمانيهاي اين روزها در قياس با گذشته مي‌گويد : سادگي برپايي مهمانيها در دهه‌هاي گذشته باعث مي‌شد كه گستره افرادي كه در فهرست رفت و آمد خانوادگي قرار مي‌گرفتند، بيشتر باشد.به عنوان مثال مردم نه تنها با پدر، مادر، خواهر و برادر خود كه با عمو، دايي، خاله، عمه و همچنين با فرزندان آنها و حتي فاميلهاي دورترهم رفت و آمد مي‌كردند و به همين دليل تعداد افرادي كه دربازه مراودات قرار مي‌گرفتند بسيار بيشتر از اين روزها بود و در عين حال كه مهمانيهاي آن دوره هزينه چنداني نداشت، به راحتي قابل برگزاري بود. اين روزها اما هزينه‌هاي برگزاري يك مهماني كوچك خانوادگي باحضور نزديك‌ترين اعضاي خانواده به اندازه‌اي بالاست كه خيلي‌ها از خير رفت و آمد باساير اعضاي خانواده‌شان مي‌گذرند چون با در نظر گرفتن هزينه‌هاي مهماني اگر قرارباشد هر فردي باتمام اعضاي خانواده‌اش رفت و آمد داشته باشد، بايد تمام درآمد ماهانه‌اش را به طور كامل صرف هزينه مهمانيها كند و در اين ميان براي نان شب ساير روزهاي سال معطل بماند!
هدف مهمان‌هاي قديم صله رحم بود نه فخرفروشي!
خانم منظمي،69سال دارد، زماني كه از او در باره خاطرات مهمانيهاي دوره جواني‌اش مي‌پرسيم، مي‌گويد: آنروزها سيستم زندگي با امروز تفاوتهاي زيادي داشت، درآن دوره عروسهاپس از ازدواج در اتاقي از اتاقهاي خانه پدر شوهر زندگي خود را آغاز مي‌كردند و سر سفره پدرشوهر مي‌نشستند و پس از استقلال و تشكيل زندگي جدا نيز رفت وآمدها با حجم گسترده‌اي ادامه پيدا مي‌كرد و تقريبا يك شب درميان زوج جوان يابه مهماني مي‌رفتند يا مهمان داشتند.
آنروهامهماني‌هاتنهابه قصدديدو بازديدانجام مي‌شدومهم نبودكه شام چه غذايي سرسفره گذاشته شود.دراين ميان خانم خانه هرغذايي راكه مي‌خواست براي شام پخت كند،باحجمي كمي بيشترازغذاي خانواده طبخ مي‌كردوسرسفره مي‌گذاشت وهدف دراين ميان دورهم جمع شدن بودنه سفره رنگارنگ.وي ادامه مي‌دهد:شايدبه همين دليل بودكه صميميت مهمانيهايي قديم ديگردردورهم جمع شدن‌هاي اين روزها پيدانمي‌شود وحواس همه بيشتر به فخرفروشي است، نه نزديك شدن دل‌ها.
مهمانيهاي گران، برخي را از گردونه صله رحم كنار گذاشته
آقاي پورطاهري50ساله امامسئله‌اي ديگررادراين ميان مطرح مي‌كند.اومي‌گويد:دربرخي مواردماخيلي علاقه‌منديم كه بايكي ازاعضاي خانواده رفت و آمدداشته باشيم اما وضعيت نامناسب اقتصادي اين خانواده باعث مي‌شود كه مابه خودمان اجازه ندهيم بارفتن به خانه‌شان، هزينه مضاعفي رادراين گراني به اقتصادخانواده‌شان تحميل كنيم وازآنجايي كه هررفتي،آمدي دارد،اين خانواده كه ازقضاي روزگار بسيار دوست‌داشتني هم هستند به مرور زمان ناخواسته از گردونه رفت و آمدهاي خانوادگي حذف مي‌شوند، اتفاقي كه مطلوب هيچ يك از اعضاي فاميل نيست.
مهمانيهاي لوكس، حسادت‌ها را هم افزايش مي‌دهد
يكي ازپيامدهاي لوكس شدن مهمانيها اين است كه بازار رقابتي را براي خانواده‌ها ايجاد مي‌كند، به اين معني كه اگردر اين ميان خانواده‌اي توان برپايي چنين ضيافتي رانداشته باشد،احساس سرخوردگي مي‌كندوازسوي ديگر نسبت به صاحبخانه‌اي هم كه مي‌تواند از پس هزينه‌هاي كلان چنين مهمانيهايي بر بيايددردل حس حسادتي به دل مي‌گيرد و اين سرخوردگي و حسادت دركنار هم سبب مي‌شود اين مهمانيها نه تنها باعث نزديكي اعضاي خانواده به هم نشود بلكه موجي از كدورت را در روابط آنها ايجاد كند.
وقتي گراني، تيشه به ريشه مهمانيها مي‌زند!
البته يكي ازاتفاقات سال گذشته كه درنهايت به كاهش حجم مهمانيها و رفت و آمدهاي خانوادگي انجاميد،افزايش ناگهاني و چندبرابري كالاهاي اساسي و اقلام مصرفي بود.اين افزايش چندبرابري سرانجام باعث شدكه هزينه يك مهماني خانوادگي كه تا پيش ازافزايش قيمت‌ها به عنوان مثال 70 هزارتومان بود،با اين افزايش سه برابري به ناگاه210هزارتومان شود.اتفاقي كه درنهايت باعث شدبرخي مردم دراين حجم ازگراني وافزايش قيمت‌هاعطاي مهمانيهاي مكرر خانوادگي را به لقايش ببخشند و تعدد اين دورهم جمع شدن هم به همين نسبت كاهش پيدا كند.
وقتي گراني، مهمانيهاي خانوادگي را به قشر خاصي اختصاص مي‌دهد
افزايش قيمت كالاهاي مصرفي از يك سو ورشد تجمل‌گرايي از سوي ديگردر نهايت باعث شدكه برپايي مهمانيهايي كه بامعيارهاي تجمل‌گراي اين روزها هماهنگ است، تنها ازعهده قشرو عده خاصي ازافرادجامعه بربيايد ودراين ميان سايرافرادي كه نمي‌تواننداز پس هزينه برپايي سفره‌هاي رنگارنگ بر بيايند، به اجبار از بازار مهمانيها كناررفته وبه تنهايي وانزواروي مي‌آورند؛ انزوايي كه مي‌تواندمشكلات بسياري رابر پيكره خانواده‌اي كه ازرفت وآمد‌هاي خانوادگي دور مانده وارد كند
راه رهايي ازمهماني‌هاي پرهزينه، بازگشت به سبك پذيرايي اصيل ايراني است
در چنين شرايطي كه هزينه‌هاي زندگي با افزايش قيمت روز افزون كالاها، هر روز بيش از ديروز مي‌شود و برپايي مهمانيها هم هرهفته دشوارتر از هفته گذشته، مهم‌ترين راهكاري كه مي‌تواند باعث بقاي مهمانيها و رفت و آمدهاي خانوادگي شود، بازگشت به سبك پذيراييها و مهمانيهاي اصيل ايراني است؛ بازگشت به دوره‌اي كه در آن صاحبخانه مجبور نمي‌شد براي برپايي سفره شامي براي خواهرها و برادرهايش، ازهمكارانش پول قرض بگيرد و درنهايت هم نتواند سفره‌اي را مقابل مهمانانش پهن كند. اگر روزي ماهم به خود بياييم وببينيم كه دليل اين مهمانيها چيست، شايد راحت‌تربتوانيم اين تجمل‌گرايي‌هاي افراطي راكنار بگذاريم و بدون اينكه منتظر اتفاقي جديد باشيم خودمان سبكي نو رادرمهماني‌ها كليد بزنيم، براي اولين بارمهمان‌هايمان راسر سفره‌اي ساده اماصميمي بنشانيم و به آنها بگوييم كه اگر همه مهمانيها به همين سادگي برگزار شود،چقدرمي‌توان راحت‌ترمهماني رفت ومهماني دادوديگر نه ترسي ازهزينه‌هاي مهماني دادن وجود خواهد داشت و نه از هزينه‌هاي كلاني كه بابت مهماني رفتن به ديگر خانواده‌ها تحميل مي‌شود.
روزنامه جوان
